بیت‌کوین در مقابل سولانا: سرعت و مقیاس‌پذیری در بلاک‌چین‌ها
با رشد سریع فناوری بلاک‌چین و گسترش رمزارزها، کاربران و سرمایه‌گذاران بیش از گذشته به مقایسه پروژه‌های مختلف علاقه‌مند شده‌اند. بیت‌کوین به‌عنوان اولین و شناخته‌شده‌ترین ارز دیجیتال، نماد قدرت در بازار است، در حالی که سولانا به‌عنوان یکی از پروژه‌های نوآور، با تمرکز بر سرعت بالا و مقیاس‌پذیری چشمگیر، توجه بسیاری را به خود جلب کرده است. اما این دو شبکه چه تفاوت‌هایی در عملکرد دارند؟ کدام‌یک برای آینده بلاک‌چین مناسب‌تر است؟
نگاهی به جایگاه هر پروژه
بیت‌کوین (Bitcoin) در سال ۲۰۰۹ توسط فرد یا گروهی با نام مستعار ساتوشی ناکاموتو معرفی شد. هدف اصلی آن ایجاد یک پول دیجیتال غیرمتمرکز برای انجام تراکنش‌های همتا‌به‌همتا بود. بیت‌کوین اکنون به‌عنوان ذخیره ارزش (مانند طلای دیجیتال) شناخته می‌شود و نقش کلیدی در شکل‌گیری اکوسیستم ارزهای دیجیتال داشته است.
سولانا (Solana) اما در سال ۲۰۲۰ وارد بازار شد. این بلاک‌چین نسل جدید، با هدف رفع محدودیت‌های فنی بیت‌کوین و اتریوم، از ابتدا بر مبنای سرعت بالا، مقیاس‌پذیری و کارمزد پایین طراحی شده است. تیم سولانا از الگوریتم نوآورانه‌ای به‌نام Proof of History استفاده می‌کند که تفاوت اصلی این شبکه با دیگر رقبا را رقم می‌زند.
سرعت پردازش تراکنش‌ها
یکی از مهم‌ترین فاکتورها برای ارزیابی کارایی یک بلاک‌چین، سرعت انجام تراکنش‌ها است.
- بیت‌کوین تنها می‌تواند حدود ۷ تراکنش در ثانیه (TPS) را پردازش کند. علت این محدودیت، طراحی اولیه شبکه است که بیشتر بر امنیت و غیرمتمرکز بودن تمرکز دارد تا سرعت.
- سولانا با استفاده از الگوریتم ترکیبی PoH + PoS قادر است تا بیش از ۵۰٬۰۰۰ تراکنش در ثانیه را پردازش کند. این عدد در عمل ممکن است کمتر باشد، اما همچنان چندین هزار تراکنش در ثانیه بدون مشکل انجام می‌شود.
از نظر سرعت، بدون شک سولانا برنده است. با این حال، باید دید این سرعت چگونه به‌دست آمده و چه تبعاتی دارد.
مقیاس‌پذیری شبکه
مقیاس‌پذیری به توانایی یک بلاک‌چین برای پاسخ‌گویی به افزایش تعداد کاربران و تراکنش‌ها اشاره دارد.
- در بیت‌کوین، افزایش تعداد کاربران معمولاً باعث افزایش کارمزد و تأخیر در تأیید تراکنش‌ها می‌شود. شبکه‌های جانبی مانند Lightning Network برای بهبود این موضوع ایجاد شده‌اند، اما هنوز به‌طور کامل فراگیر نشده‌اند.
- سولانا با طراحی متفاوت خود، مقیاس‌پذیری ذاتی بیشتری دارد. بلاک‌چین آن طوری ساخته شده که بتواند همزمان با رشد شبکه، به صورت عمودی مقیاس بگیرد؛ هرچند این مسئله در مواردی منجر به قطعی شبکه نیز شده است.
در مجموع، از منظر تئوری، سولانا مقیاس‌پذیری بیشتری دارد، اما بیت‌کوین پایداری و امنیت بیشتری ارائه می‌دهد.
تمرکززدایی: نقطه قوت بیت‌کوین
یکی از موضوعات بحث‌برانگیز در مقایسه این دو پروژه، میزان تمرکززدایی است.
- بیت‌کوین به دلیل شبکه گسترده‌ی نودها و نبود نهاد کنترل‌کننده، از جمله پروژه‌های بسیار غیرمتمرکز محسوب می‌شود. همین موضوع باعث افزایش اعتماد عمومی به آن شده است.
- سولانا با وجود معماری پیشرفته، نسبت به بیت‌کوین متمرکزتر است. بسیاری از نودهای اصلی در اختیار تعداد محدودی از اعتبارسنج‌ها قرار دارند و در گذشته نیز چند بار شاهد توقف موقت شبکه بوده‌ایم.
برای کاربرانی که امنیت و استقلال شبکه برایشان اهمیت بالایی دارد، بیت‌کوین همچنان انتخاب قابل اعتماد‌تری است.
هزینه تراکنش‌ها
- در شبکه بیت‌کوین، کارمزد تراکنش بسته به حجم تراکنش و ترافیک شبکه تغییر می‌کند و گاهی به چند دلار یا بیشتر هم می‌رسد.
- در سولانا، کارمزدها بسیار پایین و معمولا کمتر از ۰.۰۰۱ دلار هستند؛ همین موضوع آن را برای انجام تراکنش‌های کوچک و متعدد بسیار مناسب کرده است.
چه کسی برنده است؟
پاسخ به این سوال به نیاز کاربران بستگی دارد:
- اگر هدف، نگهداری امن دارایی دیجیتال در بلندمدت باشد و تمرکززدایی برایتان اهمیت دارد، بیت‌کوین انتخاب مطمئن‌تری است.
- اگر به دنبال تراکنش‌های سریع، ارزان و مقیاس‌پذیر برای ساخت اپلیکیشن‌های غیرمتمرکز یا استفاده روزمره هستید، سولانا انتخاب بهتری خواهد بود.
هر دو پروژه نقش مهمی در دنیای بلاک‌چین دارند، اما رویکرد و کاربرد آن‌ها کاملاً متفاوت است. انتخاب نهایی باید بر اساس اهداف شما، سطح ریسک‌پذیری و نوع استفاده‌تان باشد.
