بهترین پروژه لایه دوم اتریوم در سال 2026 کدام خواهد بود؟
دوست عزیز، تصور کن سال 2026 رسیده و داری توی کیف پولت تراکنش می‌زنی، بدون اینکه نگران کارمزدهای نجومی اتریوم باشی یا منتظر بمونی تا شبکه خلوت بشه.
این دقیقاً چیزیه که لایه دوم‌های اتریوم (L2) برامون به ارمغان آوردن. اما با این همه پروژه مختلف، کدوم‌شون قراره پادشاه واقعی بشه؟ بیایم با هم عمیق‌تر نگاه کنیم و ببینیم تا سال 2026، کدوم لایه دوم اتریوم می‌تونه بهترین عملکرد رو داشته باشه. من همه چیز رو ساده و قدم به قدم توضیح می‌دم تا بتونی خودت تصمیم بگیری.
لایه دوم اتریوم چیست و چرا اینقدر مهمه؟
اول از همه، لایه دوم اتریوم مثل یه بزرگراه سریع کنار جاده اصلی اتریومه. لایه اول (یعنی خود شبکه اصلی اتریوم) امنیت فوق‌العاده‌ای داره، اما سرعتش پایینه و کارمزدهاش گاهی آدمو دیوونه می‌کنه.
لایه دوم‌ها میان تراکنش‌ها رو خارج از شبکه اصلی پردازش می‌کنن، بعد فقط نتیجه نهایی رو به اتریوم می‌فرستن. اینطوری سرعت می‌ره بالا، هزینه‌ها میاد پایین، اما امنیت همچنان از اتریوم گرفته می‌شه.
تا نوامبر 2025، کل ارزش قفل‌شده (TVL) در لایه دوم‌های اتریوم از 50 میلیارد دلار گذشته و رشدش بیش از 200 درصد نسبت به سال قبل بوده. این یعنی مردم دارن واقعی از این لایه‌ها استفاده می‌کنن، نه فقط حرفشو می‌زنن. برای ما ایرانی‌ها که با تحریم‌ها و نوسانات دلار دست و پنجه نرم می‌کنیم، لایه دوم‌ها یعنی دسترسی راحت‌تر به دیفای، NFT و بازی‌های بلاکچینی بدون اینکه نصف سرمایه‌مون بره بابت گس فی.
دو نوع اصلی لایه دوم داریم: Optimistic Rollups (مثل آربیتروم و بیس) که فرض می‌کنن همه تراکنش‌ها درسته مگر اینکه کسی اعتراض کنه، و ZK Rollups (مثل زدکی‌سینک و استارک‌نت) که با اثبات‌های ریاضی فوری همه چیز رو تأیید می‌کنن. هر کدوم مزایا و معایب خودشون رو دارن که بعداً دقیق‌تر می‌گیم.
وضعیت فعلی لایه دوم‌ها در سال 2025: کی جلوتره؟
بیایم نگاهی به آمار واقعی بندازیم. تا اواخر 2025، آربیتروم هنوز رهبر بلامنازعه‌ست با TVL حدود 17-19 میلیارد دلار. بعدش بیس (از کوین‌بیس) با رشد انفجاری به رتبه دوم رسیده و گاهی حتی از آپتیمیزم جلو زده. آپتیمیزم هم با TVL حدود 8 میلیارد دلار محکمه. پلی‌گان هنوز قویه اما سهم بازارش کمتر شده، و زدکی‌سینک و استارک‌نت دارن با سرعت رشد می‌کنن چون ZK تکنولوژی آینده‌دارتریه.
این آمار نشون می‌ده که Optimistic Rollups هنوز سلطه دارن چون سازگاری‌شون با اتریوم عالیه و توسعه‌دهنده‌ها راحت‌تر روشون کار می‌کنن. اما ZKها دارن میان بالا چون نهایی‌سازی تراکنش‌هاشون فوریه و امن‌تره.
مقایسه پروژه‌های اصلی لایه دوم اتریوم
حالا بیایم پروژه‌های برتر رو یکی یکی بررسی کنیم و ببینیم نقاط قوت و ضعف‌شون چیه. من بر اساس سرعت، هزینه، امنیت، اکوسیستم و پتانسیل رشد تا 2026 مقایسه می‌کنم.
آربیتروم: غول فعلی بازار
آربیتروم از تکنولوژی Optimistic Rollup استفاده می‌کنه و تا حالا بهترین عملکرد رو داشته. سرعت تراکنش‌هاش تا 40 هزار TPS می‌رسه، هزینه‌ها گاهی کمتر از یک سنته. اکوسیستمش پر از پروژه‌های بزرگ دیفای مثل GMX و Aave هست. تا 2025، بیش از 50 درصد سهم بازار لایه دوم‌ها رو داره.
مزیت بزرگش سازگاری کامل با EVMه، یعنی هر پروژه‌ای که روی اتریوم کار می‌کنه، بدون تغییر کد می‌تونه بیاد اینجا. برای سال 2026، آربیتروم داره روی Orbit Chains کار می‌کنه که اجازه می‌ده زنجیره‌های اختصاصی بسازن. اگر بخوای جایی باشی که نقدینگی بالاست و همه چیز آماده‌ست، آربیتروم هنوز گزینه اوله.
بیس: ستاره نوظهور با پشتوانه غول‌آسا
بیس روی OP Stack آپتیمیزم ساخته شده و از کوین‌بیس پشتیبانی می‌شه. رشدش دیوانه‌کننده بوده: از صفر به میلیاردها دلار TVL در کمتر از دو سال. هزینه‌هاش فوق‌العاده پایینه (کمتر از یک سنت) و سرعتش عالی. ویژگی‌هایی مثل حساب‌های هوشمند و تراکنش بدون گس باعث شده کاربرپسندترین لایه دوم باشه.
برای ما ایرانی‌ها، بیس خوبه چون کوین‌بیس داره سعی می‌کنه دسترسی جهانی بده. تا 2026، اگر کوین‌بیس بیس رو بیشتر با اپ خودش یکپارچه کنه، می‌تونه میلیون‌ها کاربر جدید بیاره و از آربیتروم جلو بزنه.
آپتیمیزم: پدرخوانده Superchain
آپتیمیزم هم Optimistic Rollupه و ایده Superchain رو آورده: یه شبکه از زنجیره‌های مرتبط که با هم کار می‌کنن. TVLش محکمه و پروژه‌هایی مثل Synthetix و Velodrome روش فعالن. هزینه‌ها و سرعتش شبیه آربیترومه.
مزیت بزرگش سیستم گرنت و تأمین مالی پروژه‌هاست که توسعه‌دهنده‌ها رو جذب می‌کنه. تا 2026، اگر Superchain واقعاً بگیره، آپتیمیزم می‌تونه اکوسیستم یکپارچه‌تری بسازه و رقبا رو پشت سر بذاره.
زدکی‌سینک و استارک‌نت: آینده ZK Rollups
این دو تا ZK هستن، یعنی نهایی‌سازی فوری و امنیت بالاتر. زدکی‌سینک با حساب‌های هوشمند و هزینه‌های خیلی پایین داره رشد می‌کنه. استارک‌نت هم برای اپ‌های سنگین مثل بازی عالیه.
ZKها هنوز کمی پیچیده‌ترن برای توسعه‌دهنده‌ها، اما تا 2026 با پیشرفت تکنولوژی، احتمالاً بهترین عملکرد رو داشته باشن چون با آپدیت‌های اتریوم (مثل Danksharding) عالی جور می‌شن.
پلی‌گان: همه‌کاره اما کمی عقب افتاده
پلی‌گان قبلاً رهبر بود اما حالا بیشتر روی zkEVM تمرکز کرده. هنوز اکوسیستم بزرگی داره اما سهم بازارش کمتر شده.
پیش‌بینی 2026: کدوم پروژه برنده می‌شه؟
تا سال 2026، اتریوم آپدیت‌های بزرگی مثل Fusaka و بهبود بلاب‌ها داره که لایه دوم‌ها رو قوی‌تر می‌کنه. interoperability (ارتباط بین لایه‌ها) هم بهتر می‌شه و همه چیز مثل یه شبکه واحد حس می‌شه.
به نظر من، آربیتروم هنوز شانس بالایی داره چون پایه محکمی ساخته. اما بیس با پشتوانه کوین‌بیس و رشد وحشتناکش می‌تونه غافلگیرکننده باشه. اگر ZKها کامل بشن، زدکی‌سینک می‌تونه همه رو شوکه کنه.
پادشاه 2026 کیست؟ رقابتی که تازه شروع شده!
دوست من، حقیقت اینه که هیچ پروژه‌ای به تنهایی برنده نمی‌شه. سال 2026 سال Superchainها و زنجیره‌های مرتبط خواهد بود.
اما اگر مجبور باشم یکی رو انتخاب کنم، می‌گم بیس یا آربیتروم شانس بیشتری دارن چون تعادل عالی بین سرعت، هزینه، امنیت و کاربرپسندی دارن. تو کدوم رو بیشتر دوست داری؟ نظرت رو برام بنویس، با هم بحث کنیم!
سوالات متداول
لایه دوم اتریوم چقدر هزینه‌ها رو کم می‌کنه؟ معمولاً 90 تا 99 درصد! مثلاً تراکنشی که روی اتریوم اصلی 10 دلار هزینه داره، روی لایه دوم کمتر از 0.1 دلار می‌شه.
آیا امنیت لایه دوم‌ها مثل اتریوم اصلیه؟ بله، تقریباً. همه از امنیت اتریوم استفاده می‌کنن، فقط ZKها کمی امن‌ترن چون اثبات ریاضی دارن.
برای ایرانی‌ها کدوم لایه دوم بهتره؟ بیس و آربیتروم چون نقدینگی بالا و دسترسی راحت‌تری دارن، حتی با تحریم‌ها.
تا 2026 کدوم پروژه بیشترین رشد رو داره؟ بیس احتمالاً، چون کاربرهای جدید زیادی از کوین‌بیس میاره. اما آربیتروم هم محکمه.
چطور شروع کنم به استفاده از لایه دوم؟ کیف پول متامسک یا ربی رو نصب کن، بریج بزن و شروع کن!
