عملکرد بیت کوین در دوره‌های مختلف سیاست پولی
تصمیم‌هایی که بانک‌های مرکزی بزرگ دنیا، مثل فدرال رزرو آمریکا، درباره نرخ بهره و سیاست‌های مالی می‌گیرند، می‌تواند مسیر حرکت بازارهای جهانی را تغییر دهد. این تغییرات روی بازار سهام و طلا تاثیر می‌گذارد و همچنین بازار ارزهای دیجیتال، به‌خصوص بیت‌کوین، را هم تحت فشار قرار می‌دهد.
بیت‌کوین در روزهای ابتدایی عمرش، یک ارز دیجیتال مستقل معرفی شد که هیچ دولت یا نهادی نمی‌تواند آن را کنترل کند. اما امروز ماجرا فرق کرده است. با رشد بازار ارزهای دیجیتال و ورود سرمایه‌گذاران بزرگ، بیت‌کوین دیگر از تحولات اقتصادی و سیاست‌های پولی جهانی جدا نیست.
برای یک معامله‌گر ایرانی، درک رابطه بین سیاست پولی و بیت کوین به معنای پیش‌بینی بهتر روند بازار است. وقتی فدرال رزرو سیاست‌های انبساطی اجرا می‌کند و نقدینگی جهانی افزایش می‌یابد، قیمت بیت‌کوین معمولاً رشد می‌کند. برعکس، زمانی که این بانک سیاست‌های انقباضی در پیش می‌گیرد و نرخ بهره را بالا می‌برد، بیت‌کوین اغلب با فشار فروش مواجه می‌شود.
در این مقاله بررسی می‌کنیم که بیت‌کوین در دوره‌های مختلف سیاست پولی چه رفتاری داشته و چرا پیگیری اخبار اقتصادی بین‌المللی برای تحلیل بازار رمزارزها ضروری است.
سیاست پولی چیست و چرا اهمیت دارد؟
سیاست پولی در واقع مجموعه اقداماتی است که بانک‌های مرکزی برای مدیریت نقدینگی، کنترل تورم و حفظ ثبات اقتصادی انجام می‌دهند. این اقدامات به طور کلی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شوند:
- انبساطی: زمانی که هدف، تحریک اقتصاد و افزایش جریان پول است.
- انقباضی: زمانی که هدف، مهار تورم و کاهش نقدینگی است.
درک درست از تاثیر سیاست‌های پولی بر بیت کوین به معامله‌گران کمک می‌کند روندهای بازار را بهتر پیش‌بینی کنند و تصمیم‌های آگاهانه‌تری بگیرند.
بانک‌هایی مانند فدرال رزرو آمریکا یا بانک مرکزی اروپا با تصمیم‌های خود می‌توانند جهت حرکت اقتصاد جهانی را تغییر دهند. هرچند این تصمیم‌ها به‌طور مستقیم به اقتصاد ایران مربوط نیست، اما به خاطر جهانی بودن بازار رمزارزها، اثر آن‌ها خیلی سریع روی قیمت بیت‌کوین و سایر ارزهای دیجیتال دیده می‌شود.
نکته‌ای که باید به آن توجه کنیم این است که کاهش نرخ بهره و اجرای سیاست‌های انبساطی معمولاً باعث افزایش تقاضا برای بیت‌کوین می‌شود، زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال دارایی‌های پرریسک و با بازدهی بالا هستند. در مقابل، وقتی نرخ بهره افزایش پیدا می‌کند و سیاست‌های انقباضی اجرا می‌شوند، سرمایه به سمت دارایی‌های کم‌ریسک‌تر حرکت می‌کند و این موضوع باعث افت قیمت بیت‌کوین خواهد شد.
رابطه بیت‌کوین و سیاست پولی
بیت‌کوین در ابتدای مسیر خود یک ارز دیجیتال مستقل بود؛ ارزی که هیچ دولت یا نهادی نمی‌توانست عرضه و تقاضای آن را کنترل کند. به همین علت، در سال‌های نخست، تغییرات سیاست‌های پولی جهانی تأثیر چندانی بر قیمت بیت‌کوین نداشت. در آن زمان، رفتار قیمتی این رمزارز بیشتر به اخبار داخلی بازار، پذیرش کاربران اولیه و هیجانات سرمایه‌گذاران خرد بستگی داشت.
اما با رشد بازار ارزهای دیجیتال و ورود سرمایه‌گذاران نهادی، بیت‌کوین به تدریج به بخشی از سیستم مالی جهانی متصل شد. این تغییر باعث شد که بیت‌کوین در برابر تصمیمات بانک‌های مرکزی بزرگ، خاصه فدرال رزرو آمریکا، واکنش نشان دهد. در واقع، بیت‌کوین از یک دارایی کاملاً مستقل به یک دارایی پرریسک (Risk-on Asset) تبدیل شد. یعنی رفتاری مشابه با بازار سهام و دیگر بازارهای پرنوسان پیدا کرد.
وقتی سیاست‌های انبساطی اجرا می‌شود و نقدینگی در اقتصاد جهانی افزایش پیدا می‌کند، تقاضا برای دارایی‌های پرریسک مثل بیت‌کوین بالا می‌رود و قیمت آن معمولاً رشد می‌کند. در مقابل، در دوره‌های سیاست انقباضی که نرخ بهره افزایش می‌یابد، سرمایه‌گذاران به سمت دارایی‌های کم‌ریسک‌تر مثل اوراق قرضه یا دلار حرکت می‌کنند و فشار فروش بر بیت‌کوین بیشتر می‌شود.
عملکرد بیت‌کوین در سیاست‌های انبساطی
زمانی که بانک‌های مرکزی تصمیم می‌گیرند با اجرای سیاست‌های انبساطی اقتصاد را تقویت کنند، در واقع به دنبال افزایش جریان پول و تشویق سرمایه‌گذاری هستند. این کار معمولاً با کاهش نرخ بهره یا اجرای برنامه‌های خرید اوراق قرضه و تزریق نقدینگی به بازار انجام می‌شود.
بنابراین، سرمایه‌گذاران تمایل بیشتری به دارایی‌های پرریسک نشان می‌دهند، زیرا بازدهی دارایی‌های کم‌ریسک مانند اوراق قرضه یا سپرده‌های بانکی کاهش پیدا می‌کند. بیت‌کوین و دیگر رمزارزهای بزرگ مثل اتریوم در این دوره‌ها معمولاً رشد قابل‌توجهی را تجربه می‌کنند.
برای نمونه، در دوران همه‌گیری کرونا در سال‌های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱، فدرال رزرو سیاست‌های انبساطی شدیدی را اجرا کرد. نتیجه این سیاست‌ها افزایش چشمگیر نقدینگی در اقتصاد جهانی بود که باعث شد قیمت بیت‌کوین از محدوده ۱۰ هزار دلار به بیش از ۶۰ هزار دلار برسد. این جهش قیمتی به دلیل تقاضای بیشتر سرمایه‌گذاران و هجوم شرکت‌های بزرگ و صندوق‌های سرمایه‌گذاری به بازار رمزارزها بود.
البته باید توجه داشت که همه رمزارزها به یک شکل به سیاست‌های انبساطی واکنش نشان نمی‌دهند. طبق پژوهش‌های انجام‌شده، بیت‌کوین و اتریوم معمولاً به این سیاست‌ها واکنش مثبت دارند.
عملکرد بیت‌کوین در سیاست‌های انقباضی
در مقابل سیاست‌های انبساطی، زمانی که اقتصاد با رشد سریع تورم مواجه می‌شود، بانک‌های مرکزی به سراغ سیاست‌های انقباضی می‌روند. هدف اصلی این سیاست‌ها کاهش جریان نقدینگی و کنترل تورم است. ابزار اصلی برای این کار، افزایش نرخ بهره است. به این معنا که وام‌گیری و دسترسی به سرمایه گران‌تر می‌شود و در نتیجه هزینه سرمایه‌گذاری در دارایی‌های پرریسک بالا می‌رود.
در این‌چنین موقعیت‌هایی، سرمایه‌گذاران معمولاً دارایی‌های پرریسک مثل بیت‌کوین را می‌فروشند و سرمایه خود را به سمت دارایی‌های کم‌ریسک مانند دلار، اوراق قرضه یا سپرده‌های بانکی منتقل می‌کنند. این رفتار باعث ایجاد فشار فروش بر بیت‌کوین و افت قیمت آن می‌شود. به بیان ساده، هرچه نرخ بهره بالاتر برود، جذابیت بازار رمزارزها کمتر می‌شود.
یک نمونه واضح از این وضعیت در سال‌های ۲۰۲۲ و ۲۰۲۳ رخ داد. پس از دوران سیاست‌های انبساطی شدید در دوران همه‌گیری کرونا، تورم در اقتصاد جهانی به شدت افزایش یافت. فدرال رزرو برای مهار تورم، نرخ بهره را به سرعت بالا برد و نتیجه آن افت قابل‌توجه قیمت بیت‌کوین بود؛ به طوری که از محدوده ۶۸ هزار دلار در اواخر ۲۰۲۱ به حدود ۱۵ هزار دلار در پایان ۲۰۲۲ سقوط کرد.
تفاوت رفتار بیت‌کوین با سایر رمزارزها
همه رمزارزها واکنش یکسانی به سیاست‌های پولی ندارند. بیت‌کوین و اتریوم بیشتر شبیه دارایی‌های سرمایه‌گذاری رفتار می‌کنند و به همین دلیل به تغییرات نرخ بهره و جریان نقدینگی جهانی حساس هستند. در مقابل، استیبل‌کوین‌هایی مثل تتر (USDT) برای حفظ ارزش ثابت طراحی شده‌اند و در شرایط بی‌ثباتی بازار نقش پناهگاه امن برای سرمایه‌گذاران را ایفا می‌کنند.
| نوع رمزارز | واکنش در سیاست انبساطی | واکنش در سیاست انقباضی | نقش اصلی در بازار |
|---|---|---|---|
| بیت‌کوین (BTC) | رشد قیمت به دلیل افزایش تقاضا برای دارایی‌های پرریسک | افت قیمت به دلیل خروج سرمایه | ابزار سرمایه‌گذاری و ذخیره ارزش بلندمدت |
| اتریوم (ETH) | رشد مشابه بیت‌کوین، به ویژه در پروژه‌های DeFi و NFT | افت مشابه بیت‌کوین | پلتفرم کاربردی و سرمایه‌گذاری |
| تتر (USDT) | ثبات قیمت با نوسان محدود | افزایش تقاضا برای تبدیل دارایی‌ها به ارز ثابت | ابزار نقدینگی و پوشش ریسک |
نکته مهم:
وقتی بازار در حال سقوط است، معمولاً تقاضا برای استیبل‌کوین‌ها بالا می‌رود، در حالی که بیت‌کوین و اتریوم با فشار فروش مواجه می‌شوند. دانستن این تفاوت به معامله‌گران کمک می‌کند استراتژی‌های متفاوتی برای هر گروه تدوین کنند.
نتیجه‌گیری
بیت‌کوین در مسیر تکامل خود از یک دارایی مستقل و غیرقابل‌کنترل به بخشی از سیستم مالی جهانی تبدیل شده است. امروز این رمزارز به شدت تحت تأثیر سیاست‌های پولی بانک‌های مرکزی بزرگ مانند فدرال رزرو قرار دارد. سیاست‌های انبساطی معمولاً باعث رشد قیمت بیت‌کوین و افزایش تقاضا برای آن می‌شوند، در حالی که سیاست‌های انقباضی اغلب با افت قیمت و خروج سرمایه‌گذاران همراه است.
این موضوع نشان می‌دهد که برای معامله‌گران، پیگیری نمودار قیمت به تنهایی کافی نیست. برای داشتن یک استراتژی موفق، باید داده‌های کلان اقتصادی، نرخ بهره و اخبار مربوط به سیاست‌های پولی جهانی را هم رصد کنید. این کار به شما کمک می‌کند پیش از حرکت‌های بزرگ بازار، دید واضح‌تری نسبت به روند آینده داشته باشید.
همچنین توصیه می‌شود که معامله‌گران ایرانی از پلتفرم‌های تحلیلی و آموزشی معتبر استفاده کنند. در این زمینه، می‌توان به صرافی‌های داخلی و خارجی اشاره کرد که ابزارهای متنوعی برای تحلیل بازار ارائه می‌دهند؛ مثل نوبیتکس، والکس و بیت‌پین. استفاده از این ابزارها در کنار منابع خبری جهانی، باعث می‌شود تصمیم‌گیری‌های شما علمی‌تر و کم‌ریسک‌تر باشد.
